Shkup, 24 nëntor – Kemi parë raste kur kemi ekipe shumë të mira në realizimin e projekteve, por ka edhe raste të tjera, për fat të keq, ku ende po ballafaqohemi me vonesa për shkak të zvarritjes së procedurave për prokurim publik, mbledhjes së dokumenteve të tenderit apo si rasti me stacionin për trajtimin e ujërave të zeza në Shkup, dhe mbështetje shtesë konsulence dhe trajnime për punëtorët. Presim që Qeveria të krijojë ekipe të forta që janë kyçe për realizimin e suksesshëm të projekteve, thotë në një intervistë për MIA-n Liliana Pavllova, nënkryetare e Bankës Evropiane për Investime (BEI).
Me Pavllovën biseduam me rastin e marrëveshjes që u nënshkrua dje me BEI-në për një kredi prej 50 milionë eurosh për infrastrukturën e ujësjellësit dhe trajtimin e ujërave të zeza në komunat e vendit.
Siç thekson ajo, është një investim shumë i rëndësishëm që po bëjnë së bashku me Qeverinë nën udhëheqjen e Ministrisë së Mjedisit të Jetesës dhe komunave, për të siguruar cilësi dhe akses më të mirë në infrastrukturën e ujit dhe të ujit të pastër.
Sipas Pavllovës, prioritet kyç vitin e ardhshëm do të jetë mbështetja e Qeverisë në zbatimin e paketës energjetike të shpallur së fundi nga kryetarja e Komisionit Evropian, Ursula von der Lajen për rajonin, në vlerë prej një miliardë eurosh si mbështetje për tejkalimin e krizës energjetike.
“Ne jemi të gatshëm t’i ofrojmë mbështetje konsulence Qeverisë në hartimin e planit të veprimit për një tranzicion të drejtë, për të siguruar që jo vetëm të ketë një strategji reale, por edhe të përgatiten projekte të mira, të pjekura, të zbatueshme, që pastaj të shpërndajmë fondet e destinuara për Maqedoninë e Veriut”, thekson Pavllova.
Ajo gjithashtu bëri të ditur në intervistë se do të pasojë një kredi tjetër, në shumën prej 100 milionë eurosh, e destinuar për ndërmarrjet e vogla dhe të mesme, si mbështetje për programin e qeverisë për tejkalimin e ndikimit negativ të luftës në Ukrainë në ekonomi dhe në sektorin energjetik.
“Për ne është jashtëzakonisht e rëndësishme mbështetja për sektorin privat, për ndërmarrjet e vogla dhe të mesme dhe në këtë mënyrë ne ofrojmë një lloj likuiditeti, mbështetje për Qeverinë në këto kohë të vështira para dimrit, por edhe për vetë ekonominë” , thekson nënkryetarja e BEI-së.
Banka Evropiane e Investimeve ka miratuar një kredi të re për vendin, për përmirësimin e shërbimeve në infrastrukturën komunale. Në çfarë kushtesh e morëm kredinë dhe çfarë nënkupton kjo për qytetarët?
Jam shumë e lumtur që jam këtu sot, për herë të tretë në vetëm pak muaj. Besoj se nënshkrimi i sotëm i kredisë prej 50 milionë eurosh për infrastrukturën e ujësjellësit dhe trajtimin e ujërave të zeza në 80 komuna të Maqedonisë së Veriut është një investim shumë i rëndësishëm që po e bëjmë së bashku me Qeverinë nën udhëheqjen e Ministrisë së Mjedisit të Jetesës, natyrisht edhe komunave, me qëllim të ofrimit të infrastrukturës së rëndësishme për përmirësimin e jetës së qytetarëve në komunat në Maqedoninë e Veriut, si dhe për sigurimin e cilësisë dhe aksesit më të mirë në ujë dhe infrastrukturë për ujë të pastër. Kjo është pjesë e investimeve të përgjithshme që kemi si bankë klimatike e BE-së, si mbështetje nga BE-ja për më shumë investime që lidhen me veprimtaritë klimatike, qëndrueshmërinë mjedisore, por edhe si mbështetje për zbatimin e direktivave të BE-së dhe legjislacionit të BE-së, sepse perspektiva evropiane nënkupton edhe realizimin e projekteve konkrete nga të cilat përfitojnë qytetarët.
Krahas kredisë prej 50 milionë eurosh që i është dhënë Qeverisë dhe Ministrisë së Financave, sot kemi nënshkruar edhe një marrëveshje të veçantë për asistencë teknike nga BEI-ja me Ministrinë e Mjedisit të Jetesës për të mbështetur kapacitetet për realizimin e këtij projekti, pra kapacitetet e ministrisë si koordinatore kombëtare e kësaj kornize për infrastrukturën ujore, por edhe kapacitetet e bashkive për t’i ndihmuar në realizimin e projekteve konkrete në terren.
Në krizën aktuale ekonomike dhe energjetike, në kushtet kur ka gjithnjë e më pak financime, kur shteti është në vështirësi për të siguruar financim, sa mund të përballojë financimin e projekteve të tilla dhe cili do të ishte roli i BEI-së në këtë pjesë?
Fillimisht, dua të them se ne kemi qenë realisht aktivë në rajon për shumë vite dhe konkretisht në Maqedoninë e Veriut deri më tani kemi siguruar më shumë se një miliardë euro investime në një gamë të gjerë sektorësh. Vetëm këtë vit në muajt e fundit kemi siguruar dhe bashkëfinancuar projekte konkrete në vlerë prej 200 milionë eurosh. Komplementimi i financimit tonë, si bankë e BE-së, meqë jemi bankë dhe këto janë kredi, është të plotësojmë mbështetjen e fortë që BE-ja i jep vendit për instrumentet e ndryshme – IPA, kuadri i investimeve për Ballkanin Perëndimor, respektivisht Plani Ekonomik dhe i Investimeve për Ballkanin Perëndimor.
Pra, si pjesë e Ekipit Evropa dhe aksesit të Ekipit Evropian që kemi aplikuar kohët e fundit, realisht mund të forcojmë kapacitetet e ndryshme dhe ne si bankë e BE-së i ofrojmë kreditë tona me kushte shumë të favorshme për shtetin dhe për Qeverinë, natyrisht duke u kujdesur për mbështetjen e qeverisë për të mos rritur nivelin e borxhit, për të mos patur një lloj situate ekstreme, duke pasur parasysh pikun aktual të inflacionit dhe rritjen e çmimeve. Për shembull, ne jemi në procesin përfundimtar dhe shpresoj se në javët e ardhshme do të jemi në gjendje të nënshkruajmë një kredi prej 100 milionë eurosh me Bankën për Zhvillim të Maqedonisë së Veriut për të mbështetur ndërmarrjet e vogla dhe të mesme në dy dimensione – një shumë. Dimension i rëndësishëm është mbështetja e programit të qeverisë për të kapërcyer ndikimin negativ të luftës së agresionit rus në Ukrainë dhe ndikimin negativ në ekonomi dhe në sektorin e energjisë.
Dhe për këto investime kemi një komponent specifik, pra më shumë se 30 për qind e projekteve duhet t’i kushtohen qëndrueshmërisë, aktiviteteve klimatike dhe përshtatjes, sepse është një kombinim faktorësh. Pra, mbështetja për sektorin privat, mbështetja për ndërmarrjet e vogla dhe të mesme është jashtëzakonisht e rëndësishme për ne dhe në këtë mënyrë ne ofrojmë një lloj likuiditeti, mbështetje për Qeverinë në këto kohë të vështira para dimrit, por edhe për vetë ekonominë.
Si mbështetëse e shumë projekteve në vend, ju analizoni ecurinë e zbatimit të tyre. Cili është vlerësimi juaj për kapacitetet tona për realizimin në kohë të projekteve dhe shfrytëzimin e financave që marrim?
Ajo që mund të them është se kemi një bashkëpunim shumë të mirë me Qeverinë, një bashkëpunim i cili është forcuar edhe më shumë në muajt e kaluar dhe vitin e kaluar dhe jemi të përkushtuar realisht që ta mbështesim qeverinë në zbatimin e programeve, projekteve apo nismave të ndryshme për të vazhduar ndërtimin në infrastruktura të rëndësishme strategjike, siç janë rrugët, hekurudhat, infrastrukturën që lidhet me mjedisin e jetesës, siç është kreditë për infrastrukturën e ujit dhe trajtimin e ujërave të zeza që nënshkruam sot, si dhe ofrimi i mbështetjes konkrete të dedikuar për këshilla teknike dhe financiare për instrumente të ndryshme.
Qëllimi është, nga njëra anë, ngritja e kapaciteteve për zbatim në ministrinë dikasteriale, por edhe mbështetja në përgatitjen apo hartimin e projekteve, duke përfshirë hartimin e projekteve, përgatitjen e dokumentacionit të tenderit, ngritjen e një njësie projekti për zbatim, ndarjen e njohurive, etj. Ky është një element tjetër i rëndësishëm sepse përkundër angazhimit të fuqishëm të Qeverisë për zbatimin dhe realizimin e projekteve, për të cilat ata punojnë shumë, ende kanë nevojë për mbështetje për të përshpejtuar zbatimin e tyre. Prandaj jemi këtu për të ofruar atë asistencë teknike dhe mbështetje konsulence, për të gjetur ekipet e duhura dhe për të pasur vazhdimësi, në mënyrë që projektet e ardhshme që janë në përgatitje të kenë tashmë kapacitete të ndërtuara në ministrinë dikasteriale.
Ku mendoni se duhet të ketë përmirësim për zbatimin e plotë të projekteve?
Natyrisht, përveç nënshkrimit të të gjitha kontratave dhe ndërmarrjes së detyrimeve, rëndësi ka edhe ndarja e fondeve, realizimi dhe zbatimi i projektit. Ne kemi parë raste kur kemi ekipe shumë të mira që zbatojnë projekte, por ka edhe të tjera, për fat të keq, ku ende përballemi me vonesa për shkak të procedurave të gjata të prokurimit publik, mbledhjes së dokumenteve të tenderit ose, si në rastin e stacionit të trajtimit të ujërave të zeza në Shkup dhe mbështetje shtesë konsulence dhe trajnime për punëtorët. Presim që Qeveria të krijojë ekipe të forta që janë kyçe për realizimin e suksesshëm të projekteve,
Për sa i përket vitit të ardhshëm, prioriteti ynë kryesor do të jetë mbështetja e Qeverisë në zbatimin e paketës energjetike të shpallur së fundmi nga kryetarja e Komisionit Evropian, Ursula von der Lajen për rajonin, në vlerë prej një miliardë eurosh si mbështetje për tejkalimin e krizë energjetike. Ne jemi të gatshëm t’i ofrojmë mbështetje konsulence Qeverisë në hartimin e planit të veprimit për një tranzicion të drejtë, në mënyrë që të sigurohet që jo vetëm të ketë një strategji reale, por edhe të përgatiten projekte të mira, të pjekura, të zbatueshme, në mënyrë që të mund të bëjmë shpërndarjen e fondeve të destinuara për Maqedoninë e Veriut.
